Λέξεις στα Ποντιακά με Αρχαιοελληνική ρίζα

• νέπε απο το νέε παί (προστακτική)
• υλιστό απο το διυλίζω
• κατενίζω απο το καταιωνίζω (κατενίζω τα μαλλία'μ=ξεπλένω τα μαλλιά μου),(καταιονισμός πυρών)
• χοιράχαντον είναι ο σκαντζόχοιρος στα ποντιακά ενώ στα Αρχαία είναι ακανθόχοιρος όμως ο άκανθος δηλ. το αγκάθι στα ποντιακά είναι αχάντ. Τελικα χοιράχαντον= χοίρος+αχάντ
• ταουσάνον =λαγός. Aπο τα Αρχαιοελληνικά "Τα ούς άνω" δηλαδή "Τα αυτιά ψηλά", όπως πράγματι τα έχει ο λαγός. Και στα Τούρκικα ο λαγός και βρήκα tausan.
• κονοποίουμαι= κυλιέμαι στην σκόνη/ δημιουργώ σκόνη/ ποιώ κόνις=σκόνη
• Πυρίφτε =Ξύλο που έριχναν το ψώμι στο φούρνο (πυρ+φτυάρι;). 
• Πυρίφτω =Βαζω τα ψωμιά στο φουρνο (πυρ+ριπτω)
• εμπροστία= μεταλικό τρίποδο πάνω απο την φωτιά για να στηρίζεται πάνω του στο σκεύος για να βράσουμε κάτι (εστία=φωτιά + εμπρός;)
• νουσάκα= μικρή κότα απο το νεοσσός
• Οράζω/Οριάζω =Προσέχω/Παρακολουθώ  απο το όριο. Ορίασον τα κτίνα= πρόσεξε τις αγελάδες να μην βγούν απο τα όρια.
  
• νεγκαζω= κουράζω από το αρχαίο ρήμα αναγκάζω
• εμπονέστα = Αποκριά  ( προέρχεται από την λέξη απονήστια)
• λάκτα=κλωτσιά. Δίγωσε έναν λάκτα=κλωτσώ. Απο το Αρχαιοελληνικό λακτίζω=κλωτσώ. Εναρκτήριο λάκτισμα=κλωτσια για ξεκίνημα.Και στα Κυπριακά λάκτα=κλωτσιά.
• λελεύω= χαίρομαι, επιθυμώ κάτι πάρα πού. Απο το ρήμα λιλαίομαι=επιθυμώ, ποθώ σφόδρα

• χάταλον= μικρό παιδί .Απο το ρήμα ατάλλω=ανατρέφω παιδί. πηδώ ανάλαφρα με παιδικη ζωηρότητα
• νόμα=δόσμου απο το αρχαιοελληνικό νομή=φυσική εξουσία επι του πράγματος
• κιντέας=τσουκνίδα απο το κνίδη=τσουκνίδα
• λώματα=ρούχα απο το λώπη=ενδυμα